Wat is de powerfactor van een lamp?

Een specificatie die niet heel vaak genoemd wordt, maar desondanks toch zeker van belang is, is de powerfactor van een lamp. In het Nederlands wordt dit ook wel de arbeidsfactor of de vermogensfactor genoemd. De powerfactor is een getal tussen de 0 en de 1, en geeft het verband weer tussen het werkelijk vermogen (P) en het schijnbaar vermogen (Ps). In de meest ideale situatie is het schijnbare vermogen gelijk aan het werkelijk vermogen (powerfactor = 1). Dan er is geen extra stroom nodig om de lamp op maximaal vermogen te laten branden. In de praktijk is de powerfactor echter nooit precies 1.

Hoe ontstaat dit?

Het verschil tussen het werkelijke vermogen en het schijnbare vermogen ontstaat door het faseverschil tussen de spanning (Volt) en de stroom (Ampère). Dit klinkt misschien wat onduidelijk, maar kort gezegd geldt dat hoe groter dit faseverschil is, hoe groter het ongewenst stroomverbruik is. Een powerfactor van 0.7 betekent bijvoorbeeld dat er 30% meer stroom wordt verbruikt om het gewenste vermogen van de lamp te bereiken. In de figuur hieronder zie je hoe het faseverschil tussen spanning en stroom eruit ziet. 

Waarom is de powerfactor relevant?

Wanneer je een lamp met een lage powerfactor hebt, bijvoorbeeld een factor van 0.5, gaat een groot deel (50%) van het vermogen verloren. Dit is natuurlijk enorm zonde, want je betaalt wel voor deze stroom! Daarom wordt dit ook wel blindstroom genoemd; je merkt er niks van, maar stiekem verbruikt je lamp meer vermogen dan zou moeten. De laatste jaren worden er steeds meer LED lampen aangeboden met een powerfactor van 0.9, wat als een vrij ideale waarde wordt gezien. Bij lampen met een slechte kwaliteit ligt deze factor echter toch een stuk lager. Daarom is het goed naar de specificaties van de lamp te kijken; hoe hoger de powerfactor, hoe minder vermogen er verloren gaat.